Co roku obchodzimy święto Konstytucji 3 Maja. W naszych szkołach organizujemy akademie okolicznościowe, często bardzo oficjalne i ...nudne. Postanowiłam w tym roku przygotować przedstawienie, które nieco inaczej przekaże młodzieży gimnazjalnej te poważne sprawy prawnej organizacji państwa, które tak uniwersalnie zapisano w Konstytucji 3 Maja.
O KONSTYTUCJI 3 MAJA 215 LAT PÓŹNIEJ... (scenariusz)
(Grupa młodzieży siedzi przy stole, notuje, jedne z nich czyta głośno wiersz.)
Recytator:
„Święta miłości kochanej ojczyzny, Czują Cię tylko umysły poczciwe! Dla Ciebie zjadłe smakują trucizny, Dla Ciebie więzy, pęta niezelżywe! Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny, Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe. Byle Cię można wspomóc, byle wspierać, Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.”
(W tle słychać muzykę – Polonez.)
Osoba:
Świetnie! To nadaje się idealnie na początek. Osoba:
Dobra, może być. Osoba:
Sytuacja przed uchwaleniem konstytucji w Rzeczpospolitej nie była zbyt ciekawa. Osoba:
No tak, rzeczywiście.. Osoba:
W każdym wieku i w każdym narodzie były głowy, główki, półgłówki. W każdym wieku ludzie skarżyli się na niedostatek zdrowia i majątku. Tak i w Polsce w XVIII w. doszło do niebywałej anarchii wewnętrznej niszczącej państwo i uniemożliwiającej wszelkie działania reformatorskie. Szlachta straciła poczucie odpowiedzialności za państwo, a jej poczynania zdominowała prywata.
Osoba:
No fakt, nie wyglądało to wszystko zbyt ciekawie, dlatego twórcy konstytucji położyli główny nacisk na reformę ustroju politycznego i społecznego.
Osoba:
No niestety, nie było to łatwe. Uchwalenie konstytucji miało wielu przeciwników.
Osoba:
Ważne jest jednak, że społeczeństwo przyjęło jej uchwalenie z wielką radością i dumą. Była to przecież pierwsza w Europie, a druga na świecie konstytucja.
Osoba:
Uważam, że bardzo ważnym postanowieniem konstytucji było wprowadzenie zmian w organizacji władzy państwowej. Podzielono ją na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
Osoba:
Masz rację. Ten podział się sprawdził. Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej i dziś opiera się na takim podziale.
Osoba:
W uchwaleniu konstytucji pokładano wielkie nadzieje i miała się ona stać fundamentem pod budowę nowoczesnego i silnego państwa. (Wchodzi grupa dziewcząt i chłopców. Zmiana muzyki na młodzieżową.) Osoba:
Cześć, co porabiacie?
Osoba:
Przygotowujemy referat o konstytucji 3-go maja.
Osoba:
Fascynujące!
Osoba:
Chodźcie z nami, mamy ciekawsze plany.
Osoba:
Niestety, musimy na jutro być gotowi, a poza tym to wcale nie takie nudne.
Osoba:
Ludzie, trzeba się wyluzować... jeszcze to zrobicie. Zobaczcie za okno, jest piękna pogoda,
a wy siedzicie nad książkami!
Osoba:
Łatwo wam mówić, to nie takie proste. Mamy tony materiałów i ciężko coś z tego wybrać. Lepiej nam pomóżcie.
Osoba:
Nie możemy, jesteśmy umówieni.
Osoba:
Za chwile leci mecz w telewizji, no i powiedziałem mamie, że jej trochę pomogę.
(Grupa żegna się i wychodzi.)
Osoba:
Pracujmy dalej, szkoda czasu na gadanie. Musimy jeszcze napisać o tym, że postanowienia konstytucyjne likwidowały wiele przywilejów stanowiących przeżytki feudalne i umożliwiały rozwój nowych stosunków ekonomicznych, zmierzających ku lepszym formom gospodarowania.
Osoba:
Choćby już przez to konstytucja na swe czasy była bardzo postępowa.
(Szukają, zaglądają, notują, muzyka robi się głośniejsza.)
Osoba:
A może wiersz?
Osoba:
Nie, jeden wystarczy... Osoba:
Ale posłuchajcie tego:
„Mądry Polak po szkodzie? Już były te szkody.
Dziś na nas obrócony wzrok mają narody;
Lub nas rządnych, przezornych, czynnych świat pochwali,
Lub nad chcącym ginąć nikt się nie użali,
Nigdy dobrańszych posłów nie miała Warszawa,
Ich cel – ojczyzny dobro, ich nagroda – sława.”
Osoba:
Niech będzie, ale zostawimy go na koniec referatu.
(Grupa szuka i notuje dalej.)
Osoba:
No a sprawy wiary? To też ciekawe, że chociaż religią narodową ustanowiono wiarę rzymsko-katolicką, to wolność dla wszystkich obrządków i religii została zachowana.
Osoba:
To było postępowe.
Osoba:
Tak, też tak uważam.
Osoba:
Nasza współczesna konstytucja zapewnia także wolność religii; przyjmowanie religii według własnego wyboru. Mówi także, że nikt nie może być zmuszany do uczestnictwa ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.
Osoba:
Konstytucja majowa była wielkim dziełem. Jej wartość polegała na politycznym sensie genezy i okoliczności powstania. Szkoda, że dzieło to zostało udaremnione.
Osoba:
Gdy nastąpiły rządu Targowiczan prześladowano reformatorów i ich zwolenników. Wielu patriotów musiało uciekać z kraju.
Osoba:
Niestety, był to smutny koniec tak wielkiego dzieła Sejmu Czteroletniego.
Osoba:
Ważne jest jednak, że wracamy do tego wydarzenia co roku . Doceniając wielkość dzieła, jego rangę w ówczesnym świecie.
Osoba:
Szkoda jednak, że społeczeństwo polskie zbyt słabo wówczas jednoczyła sprawa niepodległości ojczyzny i konstytucja upadła. W roku 1793 Rosja i Prusy dokonały drugiego rozbioru Polski...
Osoba:
Na koniec może podsumujmy, na czym polegały zmiany wprowadzone przez konstytucję 3-go maja.
1. Zlikwidowano wolną elekcje i wprowadzono dziedziczność tronu, zlikwidowano „liberum veto” i odtąd uchwały na Sejmie zapadać miały większością głosów.
2. wprowadzono trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
3. ograniczono przywileje szlacheckie
4. zwiększono prawa mieszczan
5. chłopów wzięto pod opiekę prawa
6. zniesiono podział Rzeczpospolitej na Koronę i Litwę, wprowadzając wspólny skarb i wojsko.
(Brzmi Polonez 3-go maja.)
Opracowała: mgr Mariola Lorenc
Zespół Szkolno – Gimnazjalny
w Rakoniewicach |